Verslag door drs. Elise Huisman, kinderarts-hematoloog Erasmus MC en transfusiespecialist Sanquin Medische Zaken – afdeling Transfusiegeneeskunde
Op 7 februari 2024 vond het 3e symposium van het netwerk Kind en Transfusie plaats in Amsterdam en via Teams. Het thema was massaal bloedverlies bij kinderen.
Voor wie het netwerk nog niet kent, dit is een groep bevlogen artsen binnen en buiten Sanquin die onderzoek doet binnen her veld van de pediatrische transfusiegeneeskunde om de hele bloedtransfusie keten veiliger en specifieker voor kinderen te maken. En dat is 1x per jaar met een symposium. Zo ook 7 februari. Een dag vol afkortingen en vraagtekens, maar ook bevlogenheid om hier mee door te gaan! Er waren maar liefst 25 deelnemers LIVE bij Sanquin in Amsterdam aanwezig en 74 deelnemers via Teams.
Deze keer ging het over massaal transfusieprotocollen (MTP) bij kinderen. Kinderen hebben gelukkig niet vaak te maken met massaal bloedverlies (MBV), maar als het optreedt is het ernstig en de kans dat het kind <24 uur overlijd is groot. Het MBV kan zowel in ongecontroleerd setting (bijvoorbeeld een verkeersongeluk) als aan meer gecontroleerd setting optreden (bv. perioperatieve bloedingen). Gedurende de dag werd meer en meer duidelijk dat er weinig evidence based medicine (EBM) is rond de opvang van MBV bij kinderen, maar vooral veel ’experienced’ based medicine. Er werd druk geëxtrapoleerd vanuit de evidence die er is rondom MBV van volwassen en zelfs daar bleken gedurende de dag meer en meer vragen gesteld te kunnen worden. Maar omdat de impact van te laat of onvolledig handelen groot is, leerden we dat er internationaal diverse praktische protocollen, flowcharts en massaal transfusiepakketten (ook al MTP) waren ontwikkeld. Iets waar we op nationaal niveau nog van kunnen leren, want dat bleek maar in weinig Nederlandse ziekenhuizen geïmplementeerd…
Maar wat leerden we dan wel?
- ondanks dat de juiste transfusieverhouding nog niet bekend is, is wel duidelijk dat alleen of overwegend rode bloedcellen transfunderen obsoleet is;
- dat tranexaminezuur (TXA) mits bij voorkeur <3 uur na het MBV gegeven zinvol lijkt en in ieder geval veilig bij kinderen, EBM data uit perioperatief gebruik bij operaties met groot bloedverlies bij kinderen helpen hier;
- dat ROTEM of TEG tot meer inzicht kunnen geven over de gevolgen van het trauma (denk aan verbruik van fibrinogeen of hyperhemolyse) mits op de juiste manier ingezet en onderhouden. EBM data uit perioperatief gebruik bij operaties met groot bloedverlies bij kinderen helpen hier ook;
- dat bloed-runners je kunnen ondersteunen in het halen en brengen van MTP’s, maar dat elke ziekenhuis een eigen logistiek moet zoeken die lokaal past;
- dat Omniplasma en 5-donor trombocyten in noodgevallen gewoon een neonaten gegeven mogen worden;
- dat er bij neonaten uit praktisch oogpunt gekozen kan worden om de 2e plasma te vervangen door 4-factoren concentraat (Cofact of Beriplex) met fibrinogeen erbij om zo intravasale overvulling als gevolg van hyperviscositeit tegen gaan;
- dat een protocol veel te veel woorden kan bevatten en in nood gewoon ‘simpel’ moet zijn; een flowchart en slimme vuistregels voor hartactie, bloeddruk en circulerend bloedvolume per leeftijd of gewichtscategorie kunnen hierbij helpen;
- dat je kinderen moet zien als milliliters per kilo om een inschatting te hebben van circulerend vermogen en dat een prematuur nog minder bloed heeft dan een dubbele espresso… tja, dat is bij een grote bloeding wel echt zo op ja….
Al met al, een leerzame dag waarin de presentatie vanuit het ministerie van defensie over MBV bij kinderen en volwassenen in oorlogssetting ons vooral ook dankbaar maakte. Wat heerlijk dat we de luxe hebben om over al deze vragen na te denken en te zoeken naar de beste zorg voor kinderen die transfusies krijgen rondom massaal bloedverlies.
Het 4e symposium staat gepland voor 05.02.2025 bij Sanquin in Amsterdam en via Teams.
